Jesteś początkującym wspinaczem. Tak jak większość zaczynających się wspinać osób, często swój pierwszy kontakt ze wspinaniem masz na sztucznej ściance w rodzimym mieście lub trochę rzadziej zdarzy się to w skałkach. Widzisz tam innych wspinaczy, często Twoją uwagę przyciąga widok kogoś wspinającego się po jakieś trudniejszej czyli na ogół przewieszonej drodze. Ależ on jest silny, jak on to robi że nie spada, to wręcz niemożliwe tak się trzymać. Takie myśli natychmiast przebiegają Ci przez głowę.

   Nie zawsze jednak jest to tylko kwestia siły, kluczową rolę odgrywa technika ruchu i na niej się tu głównie skupimy.

Podstawą ruchu jest RÓWNOWAGA i jeszcze raz powtórzę RÓWNOWAGA !

  Bez niej będziecie jak małe dziecko po prostu się przewracać, czyli w naszym rozumieniu spadać ze ściany. Po kilkudziesięciu latach wspinania i szkolenia zauważyłem pewien fakt. 90% osób przy pierwszej próbie wspinania w skale (z powodów oczywistych realizowanej na łatwej, kładącej się drodze) natychmiast się do skały „klei” całym ciałem zakładając, że w tej pozycji będzie łatwiej się na skale utrzymać. Niestety nic bardziej błędnego, bo czy idąc po schodach kładziecie się na stopnie? Oczywiście nie, a w skałach oceniam takie zachowania jako norma.

   Cóż więc mamy robić? Po prostu rób to co robisz od kiedy zacząłeś(łaś) chodzić po schodach czyli trzymaj ciało w osi równowagi. Czy idąc po schodach potrzebujecie używać rąk? Czy chodząc po schodach ich siła jest konieczna? Nie.  Przecież góry są w 99% jak piramidy, a nie jak pionowe wieżowce! Wchodząc na nie używa się głównie nóg a nie rąk. Wspinanie to nie czołganie się.

Łatwa droga wspinaczkowa to są schody, tylko stopnie po których idziecie nie są tak regularnie rozmieszczone.

Teraz oderwijcie się na chwilę od komputera stańcie na nogach stopa obok stopy. Unieście najpierw jedną nogę i zostańcie chwilę w bezruchu. Wróćcie do startowej pozycji. Teraz to samo zróbcie z drugą nogą.  Rozstawcie teraz nogi w rozkroku (nie za szerokim) i znów oderwijcie raz jedną, raz drugą stopę od ziemi.  Zauważcie, by się udało to zrobić, to całe ciało musi się znaleźć w osi nogi na której pozostajemy. Musimy złapać równowagę.

Nie da się podnieść obu nóg równocześnie stojąc na nich !

Nasz środek ciężkości musi zostać podparty, czyli być o obrębie pola podstawy jaką daje stopa, wtedy możemy unieść drugą. Przy zmianie pozycji,  ciało odpowiednio pochyla się w jedną czy drugą stronę by ten efekt uzyskać.

Teraz gdy jedna nasza noga trzyma ciężar ciała możemy swobodnie zdecydować gdzie zechcemy postawić drugą nogę, na jakimś (wirtualnym) stopniu. Czy będzie to trochę w prawo czy trochę wyżej czy niżej to jest nasza decyzja i ogranicza nas tylko zakres ruchu jakim dysponujemy i nie potrzeba do tego naszych rąk! Trochę to może wyglądać jak ćwiczenia Tai Chi :-).
Zachęcam - spróbujcie to zrobić. Stojąc na jednej nodze wyobraźcie sobie, że obok Ciebie jest stopień gdzie chiałbyś postawić nogę i umieść ją na nim, teraz od razu ta sama noga, ale na "innym" stopniu z drugiej strony (wyszystko oczywiście robimy bez opierania się rękami).

Popatrzcie na to zdjęcie.
Niewątpliwie ściana jest bliska pionu, zdecydowanie bardziej stroma niż jakiekolwiek schody, a mimo wszystko da się stać na stopniach bez użycia rąk (co widać).

Biodra są nad punktem podparcia stóp, całe ciało w jednej płaszczyźnie. RÓWNOWAGA!

Druga podstawowa technika związana z równowagą. Zasada trójkąta.

Czerwona kropka i strzałka to rzut środka ciężkości ciała. W dwóch typowych układach widocznych na zdjęciach powyżej, środek ciężkości znajduje się w obrębie podstawy trójkąta wyznaczanego raz przez rozstawione nogi, drugi rozstawione ręce. Zauważcie, że w tym drugim przypadku oś równowagi ciała pokrywa się ze stopą na której stoi wspinacz. Ciężar ciała w obu wypadkach spoczywa na nogach (nodze w drugim wypadku), ręce zaś służą tylko do kontroli równowagi, a nie by na nich ciało wisiało. W sytuacji przedstawionej na zdjęciu lewym nie ma znaczenia czy pracuje ręka prawa czy lewa i na którym z dostępnych chwytów w strefie ograniczonej żółtymi liniami się znajduje. Można je dowolnie zmieniać bez wpływu na równowagę. Analogicznie w sytuacji na zdjęciu prawym, możemy zamieniać nogi, a równowaga będzie wciąż zachowana, bo stabilność zapewniają ręce, a która noga w danym momencie jest pod nami nie ma żadnego znaczenia.

Ćwiczenia do wykonania w oparciu o duże wygodne chwyty i stopnie na ściance pionowej lub nawet lepiej lekko przewieszonej. Staraj się poczuć co się dzieje z równowagą ciała.

1. Trójkąt normalny
   Stań w dość szerokim rozkroku (jak na zdjęciu lewym), pięty ustaw prostopadle do ściany, stój na palcach (nie na śródstopiu) – w tej pozycji zmieniaj pozycję rąk na dostępnych w zasięgu chwytach.

2. Trójkąt odwrócony
   Złap dwa dobre, dość szeroko rozstawione chwyty i stań na jakichś stopniach, stopy stosunkowo blisko siebie i osi ciała (podobnie jak na zdjęciu prawym). Przenieś ciężar na jedną z nóg i unieś drugą. Wróć na stopień, przenieś ciężar na tą nogę i unieś drugą. Zauważ, że uwolnioną nogę możesz postawić zarówno z prawej jak i lewej strony ciała.

3. Zamiana trójkątów

   Jeżeli w pozycji z ćwiczenia 2 np. lewą nogę odstawisz na stopień szerzej niż lewa ręka powstanie pozycja trójkąta normalnego i Twoja prawa ręka się uwolni by wykonać ruch którego potrzebujesz. Analogicznie w prawo odstawiona stopa pozwoli uwolnić lewą rękę.

Poobserwujcie chwilę ruch zaawansowanego wspinacza, a zobaczycie, że cała sekwencja ruchów na drodze wspinaczkowej, to często właśnie owo przestawianie trójkątów. Gdzie środek ciężkości ciała znajduje się w strefie między punktami podparcia nóg gdy zmieniana jest pozycja rąk lub na jednej z nóg stabilizowany rękami gdy zmieniamy pozycję drugiej nogi. Cieżar ciała jest więc generalnie odczuwany na nogach (lub nodze) nie na rękach.

To płynne przejście od jednej pozycji do drugiej to tak potrzebny każdemu wspinaczowi balans.

Część II za tydzień.

Krzysiek Wróbel
Instruktor PZA

www.abcwspinania.info
www.kursywspinaczkowe.pl